Pełna nazwa ostoi: Dolina Tyśmienicy
Kod ostoi: PL098
Współrzędne geograficzne: 51°31'-51°43'N, 22°29'-22°52'E
Powierzchnia: 6377 ha
Położenie administracyjne: województwo lubelskie; powiaty: lubartowski, parczewski, radzyński.
Kryteria BirdLife International: C1, C6.
Formy ochrony przyrody: Zespół Krajobrazowo Przyrodniczy Stawy rybne w Siemieniu
Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków - Dolina Tyśmienicy, PLB060004.

Stawy w Siemieniu, fot.P.Szewczyk

Ogólny opis ostoi
Ostoja obejmuje fragment doliny Tyśmienicy od Ostrowa Lubelskiego do wsi Górka Kocka. Tyśmienica jest prawobrzeżnym dopływem Wieprza. Wypływa z okolicy jeziora Rogóźno na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim i płynie stosunkowo płaską, poleską równiną w kierunku północnym, skręcając na wysokości wsi Niewęgłosz na południowy zachód. Szerokość doliny jest zmienna i wynosi od 500 m do 2 km. Dolina dawniej bagnista i zalewana, została na całej powierzchni zmeliorowana. Rzekę uregulowano i obecnie płynie ona prostym, wąskim kanałem.
Dolinę pokrywają wilgotne łąki z płatami turzycowisk. Mimo że większość doliny została przygotowana do prowadzenia intensywnej gospodarki łąkarskiej, z powodu zaniechania wypasu i koszenia ulega wtórnemu zabagnieniu. Znaczną część doliny opanowały zbiorowiska wysokich turzyc i trzcinowiska co doprowadziło do utraty miejsc gniazdowania dla siewek oraz pogorszenie żerowisk dla ptaków szponiastych. Najcenniejsze walory przyrodnicze posiada 13 kompleksów stawów rybnych. Największe znaczenie dla lęgowych i przelotnych gatunków ptaków mają stawy Siemieńskie, Skruda i Pszonka. Zespół stawów w Siemieniu ma powierzchnię 790 ha, składa się z 2 dużych i 12 małych stawów. Na znacznej powierzchni (małe stawy do 30-50 %) są one zarośnięte szuwarem trzcinowym i pałkowym. Otoczenie stawów stanowią grunty rolne i łąki.
Bardzo cennymi siedliskami w dolinie są starorzecza, a także powstałe w efekcie ludzkiej działalności torfianki, z których znaczna część obecnie ulega degradacji w wyniku wypłycenia i sukcesji łozowisk. W torfiankach stwierdzono występowanie strzebli błotnej i żółwia błotnego. Na obrzeżach doliny miejscami utrzymały się pozostałości naturalnych olsów. W południowo-wschodniej części ostoi znajduje się także fragment lasu, w drzewostanie którego dominują dąb, sosna i olcha z kilkoma obniżeniami zajętymi przez torfowiska niskie i przejściowe. Rozproszona zabudowa skupia się na obrzeżach ostoi.

Siedliska i typy użytkowania gruntów w ostoi
Lasy i zadrzewienia - 3%, łąki i pastwiska - 76%, inne tereny rolne - 6%, zbiorniki wodne i cieki - 15%.

Kluczowe gatunki ptaków stwierdzone w ostoi Dolina Tyśmienicy

Inne walory przyrodnicze ostoi
W ostoi licznie występuje bóbr europejski i wydra, w okolicach wsi Tulniki, Siemień, Żminne i Stoczek stwierdzono występowanie żółwia błotnego. Na 7 stanowiskach w torfiankach wykryto populacje strzebli błotnej ( około 10% populacji krajowej ), licznie występują też różanka i piskorz. Płazy reprezentowane są przez traszkę grzebieniastą i kumaka nizinnego. W rzekach Piwonii, Piskornicy i Tyśmienicy obserwowano minogi i raki szlachetne.

Zagrożenia

Kluczowe zagrożenie w ostoi

• Zaprzestanie gospodarki łąkarskiej.
• Intensyfikacja gospodarki rybackiej.

• Nieodpowiednio prowadzona gospodarka rolna - wypalanie roślinności na łąkach, zalesianie łąk zalewowych.
• Usuwanie roślinności szuwarowej i tępienie ptaków rybożernych na stawach, płoszenie ptaków przy pomocy armatek hukowych.
• Ekspansja obcych gatunków ryb, sumika karłowatego, trzebaczka amurskiego i karasia srebrzystego.
• Gospodarka wodna - zmniejszanie ilości wody w zlewni na skutek melioracji osuszających.

autorzy: Zbigniew Jaszcz, Janusz Wójciak

Na podstawie publikacji:
T.Wilk, M.Jujka, J.Krogulec, P.Chylarecki. (red) 2010. "Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce" OTOP, Marki.